Nadciśnienie tętnicze staje się chorobą cywilizacyjną dotykającą coraz większej populacji. Rozpoznanie nadciśnienia jest coraz częstszym zjawiskiem dotyczącym różnych grup społecznych. Czym jest spowodowane nadciśnienie tętnicze i jakie ma objawy? Na te oraz inne pytania odpowiemy w dalszej części artykułu.
Objawy nadciśnienia mogą pojawić się w nawet bardzo młodym wieku, choć zazwyczaj towarzyszą dojrzałym osobom. Pomiar ciśnienia tętniczego pozwala wykryć nadciśnienie tętnicze i wprowadzić odpowiednie rozwiązania zmierzające do normalizacji ciśnienia krwi. W przypadku, gdy wartość ciśnienia tętniczego jest zawyżona może okazać się koniecznym leczenie nadciśnienia tętniczego. Często jednak jest ono wynikiem nieprawidłowego stylu życia i można je w bezpieczny sposób unormować bez konieczności leczenia farmaceutycznego.
Czym jest nadciśnienie tętnicze?
Nadciśnienie tętnicze jest chorobą układu krążenia. Charakteryzuje się ona wyższym od normy ciśnieniem krwi wynoszącym powyżej 140/90 mm Hg lub wyższym. Przy czym wartość 140 mmHg odpowiada za skurcz serca (ciśnienie skurczowe), a wartość 90 mmHg stanowi ciśnienie rozkurczowe. Podwyższone ciśnienie może występować jako połączenie ciśnień skurczowego i rozkurczowego o wartości powyżej normy lub w postaci tak zwanego izolowanego nadciśnienia rozkurczowego – podwyższenie wyłącznie ciśnienia rozkurczowego. Do głównych objawów nadciśnienia tętniczego należą:
- bóle i zawroty głowy,
- wzmożona potliwość,
- problemy ze wzrokiem,
- bezsenność i zmniejszenie sprawności intelektualnej,
- uderzenia gorąca,
- obrzęki kończyn.
Przyczyny nadciśnienia tętniczego
Główne podłoże nadciśnienia tętniczego tkwi w predyspozycjach genetycznych. Jednak występowanie choroby uwarunkowane jest również stylem życia oraz dietą. Wyróżnia się dwa rodzaje nadciśnienia tętniczego: nadciśnienie pierwotne oraz nadciśnienie wtórne.
Nadciśnienie tętnicze pierwotne zachodzi na skutek czynników dziedziczno-genetycznych, znaczny wpływ na jego rozwój ma m.in.: otyłość, nadmiar stresu, prowadzenie nieprawidłowego stylu życia, unikanie aktywności fizycznej, stres środowiskowy itp. Nie bez znaczenia pozostaje również przewlekłe podwyższenie stężenia sodu we krwi. Główną tego przyczyną jest zbyt duże spożycie soli kuchennej.
Nadciśnienie tętnicze wtórne spowodowane jest konkretną, zazwyczaj możliwą do usunięcia przyczyną. Należą do nich różnego rodzaju choroby: neurologiczne, nerek i naczyń nerkowych oraz narządów wydzielania wewnętrznego (takich jak tarczyca, przysadka mózgowa, przytarczyce, rdzeń i kora nadnerczy). Nadciśnienie tętnicze wtórne może być spowodowane również wadami serca, zespołem bezdechu sennego lub zachodzić na skutek działań ubocznych przyjmowanych leków.
Inną przyczyną podwyższonego ciśnienia spotykaną w przypadku wrażliwych pacjentów jest tzw. efekt białego fartucha. Jest on uwarunkowany wizytą w gabinecie lekarskim, w którym pacjentowi podczas badania towarzyszy wysoki stres powodujący wzrost ciśnienia krwi.
Rozpoznanie nadciśnienia tętniczego
Rozwój nadciśnienia tętniczego może przebiegać bezobjawowo. Późne rozpoznanie prowadzi do pogłębiania się schorzeń wywołanych nieprawidłową wysokością ciśnienia. Wysokie ciśnienie staje się realnym ryzykiem w przypadku zbyt dużej masy ciała, siedzącego trybu życia oraz niskiej aktywności fizycznej. Osoby otyłe częściej niż osoby szczupłe diagnozowane są w kierunku nadciśnienia tętniczego.
W przypadku nadciśnienia pierwotnego objawy nadciśnienia tętniczego są zauważalne zazwyczaj w przypadku powikłań narządowych takich jak przerost mięśnia sercowego, pogorszenie wydolności nerek na skutek zwężenia tętnicy nerkowej, zmiany miażdżycowe.
W celu rozpoznania choroby stosuje się odpowiednie badania diagnostyczne. Na samym początku należy prawidłowo wykonać pomiar ciśnienia i powtarzać go w ciągu dnia. Zapis i odpowiednia analiza wyników pozwoli na zdiagnozowanie problemu lub jego podłoża. Zaleca się również przeprowadzenie wywiadu z pacjentem, aby wykluczyć występowanie podwyższonego ciśnienia krwi na tle nerwowym.
Jak leczyć nadciśnienie tętnicze
Na czym polega leczenie nadciśnienia tętniczego? Wszystko zależy od znalezienia jego konkretnej przyczyny. Nadciśnienie tętnicze to jedna z chorób cywilizacyjnych, więc nie zawsze źródłem problemu będą uwarunkowania genetyczne lub chorobowe.
W większości przypadków podczas konsultacji z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej diagnozuje się nadciśnienie u osób prowadzących bierny tryb życia lub cierpiących na wzmożony stres. Jeśli przyczyna problemu ogranicza się do barku aktywności i toksycznego otoczenia, w prosty, niewymagający leków sposób można pozbyć się nadciśnienia. W tym przypadku lekarze zalecają zwiększenie aktywności fizycznej oraz dietę bogatą w owoce i warzywa, z jak najmniejszą ilością soli kuchennej. W przypadku osób otyłych, powrót wyników pomiaru ciśnienia do normy jest zauważalny po osiągnięciu przez nie prawidłowej wagi.
Co jeśli podwyższone ciśnienie tętnicze wynika z uwarunkowań genetycznych lub innych chorób i zrównoważony styl życia nie pomaga w walce z chorobą? W zależności od przyczyny problemu, lekarz po wykonaniu szczegółowych badań i poddaniu chorych na nadciśnienie diagnostyce może przypisać odpowiednie leki. Celem przypisanych farmaceutyków będzie obniżenie ciśnienia tętniczego krwi na skutek zawartych w nich substancji czynnych. Istnieje szeroki wybór leków obniżających ciśnienie, zatem ich dobór wprost do pacjenta nie powinien stanowić problemu.
Udar mózgu i zawał serca oraz inne powikłania nadciśnienia tętniczego
Zaniechanie leczenia nadciśnienia tętniczego prowadzi do powstania wielu schorzeń i chorób. Pacjenci zmagający się z utrzymującym się wiele lat podwyższonym ciśnieniem krwi stają się wysoką grupą ryzyka powikłań nadciśnienia tętniczego. Ignorowanie ciśnienia skurczowego powyżej 140 mmHg oraz ciśnienia rozkurczowego powyżej 90 mmHg utrzymującego się przez długi czas, może doprowadzić do trwałych zmian chorobotwórczych.
Najczęstszą zmianą jest nadmierne odkładanie się blaszek miażdżycowych, które znacznie zwężają światło tętnic przez co krew ma utrudnioną drogę do najważniejszych organów. W znacznym stopniu prowadzi to do niedotlenienia narządów, będącym bezpośrednią przyczyną udaru mózgu oraz zawału serca.
Poczynione przez nadciśnienie szkody w organizmie mogą być trwałe i wymagać ciągłego leczenia. Częstym schorzeniem wywołanym przez wysokie ciśnienie są zatory żylne, przerost lewej komory serca oraz jego niewydolność, pogorszenie wzroku czy upośledzenie pracy nerek.
Nadciśnienie tętnicze – dlaczego pomiar ciśnienia tętniczego jest tak ważny?
Pomiaru ciśnienia dokonuje się zazwyczaj w pozycji siedzącej pacjenta. Pozwala to na zachowanie równowagi procesu krążenia w organizmie i uzyskanie odpowiedniego wyniku. Częste pomiary pozwolą na dokładną analizę uzyskanych wyników. Objawy i leczenie będą zależeć od wysokości ciśnienia oraz podłoża jego zawyżonych wartości. Regularne pomiary umożliwią podjęcie odpowiedniej decyzji w sprawie wdrożenia leczenia farmakologicznego. Dzięki informacjom wynikającym z pomiarów lekarz będzie mógł przekazać pacjentowi odpowiednie wytyczne, co do których należy się stosować.
Zmiana stylu życia w walce z nadciśnieniem
Nadciśnienie tętnicze to choroba o wielu podłożach, leczenie pomaga w złagodzeniu jego skutków oraz ograniczeniu szkodliwego działania na organizm. Cierpiących na nadciśnienie tętnicze jednak stale przybywa. Leki na nadciśnienie są niezbędne w procesie leczenia, jednak nie należy zapominać o zmianie stylu życia w walce z nadciśnieniem.
Wysokie ciśnienie tętnicze może zostać zwalczone regularną aktywnością fizyczną oraz dobraniem odpowiedniej diety. Kluczowym jest ograniczenie spożycia produktów wysokosodowych takich jak słone przekąski, alkoholu oraz używek. Wprowadzona do codziennego jadłospisu dieta śródziemnomorska bogata w ryby oraz owoce morza pomoże w regulacji problemów związanych z nadciśnieniem, nie należy zapominać o częstym spożywaniu warzyw i owoców. Aktywny styl życia z pewnością przyczyni się do skutecznej walki z nadciśnieniem tętniczym.
Nadciśnienie tętnicze wiąże się z szeregiem schorzeń i powikłań. Dlatego tak ważna jest szybka diagnoza stanu zdrowia pacjenta i wdrożenie odpowiednich rozwiązań w postaci leczenia farmakologicznego lub zmiany nawyków żywieniowych oraz stylu życia. Warunki pracy oraz codzienności sprzyjają powstawaniu chorób układu krwionośnego do jakich należy nadciśnienie. W ciągu dnia nie należy zapominać o konieczności dbania o własny organizm. Zdrowia nie należy bowiem przekładać nad codzienne obowiązki. Dzięki regularnemu badaniu stanu zdrowia oraz regularnym pomiarom ciśnienia możliwe jest wykluczenie wielu poważnych powikłań w przyszłości.
